Vanochtend keek ik door mijn bril als procesbegeleider van teams naar wat er gebeurt in Nederland. Ik keek naar hoe mensen omgaan met de strijd tegen het Coronavirus. Ik zei tegen mijn man: “Team Nederland doorloopt precies de fases van teamontwikkeling”. Eerst heb je de startfase (duidelijkheid en structuur), daarna de strijdfase (meningsverschillen en gedoe), we willen naar de samenfase (verschillen worden benut en creatieve oplossingen gevonden) en eindigen in de slotfase (afscheid, ieder gaat zijn eigen weg). Deze fases doorloopt een mens ook in zijn leven (baby, puber, volwassen, bejaard). (bron: Handboek procesbegeleiden voor teamcoaches). Zo gaat dat! Dat is normaal.
Inzicht in deze fases helpt om te bepalen wat ons te doen staat als inwoners van Nederland. Hoe zorgen we dat we niet tegen elkaar uitgespeeld worden, maar sterker uit de strijd komen? Het proces doorzien helpt mij en mijn klanten (Leiders) op teamniveau vaak om het vertrouwen te houden en de juiste keuzes te maken als er spanning ontstaat. Ik zie nu hetzelfde patroon ontstaan bij “team Nederland”.
Begin 2020 werden we als wereld geconfronteerd met het Coronavirus. Sindsdien zijn we met elkaar een weg aan het zoeken. “Hoe voorkomen we een oncontroleerbare virus-uitbraak?” Hoe houden we daarbij de economie draaiende enerzijds en zorgen we voor de gezondheid van onze mensen anderzijds? Een hels dilemma, met een enorme kans om opnieuw te kijken wat nu werkelijk belangrijk voor ons is.
In het begin van dit jaar keken we naar de leiders van ons land en luisterden we naar wat de medici ons adviseerden. We waren blij met helder leiderschap van Minister President Rutte. Hij sprak ons toe als een volwassen volk, met duidelijke richtlijnen (startfase). Toen kwam de zomer en kregen we ruimte. Natuurlijk ontstonden de eerste barstjes in de aansturing. Burgemeester Halsema die toeliet dat 5.000 mensen bij elkaar kwamen op de Dam omdat mensenrechten ook belangrijk zijn, en Minister Grapperhaus die op zijn huwelijk ‘zijn eigen’ Coronaregels overtreedt omdat hij ook gewoon mens is naast minister.
Nu zitten we als “Team Nederland” in de strijdfase. Dit zie je doordat mensen een korter lontje krijgen of zich terugtrekken bij gelijkgestemden. De meningen zijn meer verdeeld of een mondkapje echt helpt ja of nee. Belangen liggen verder uit elkaar. Horeca en Zorg lijden zwaar onder de maatregelen, terwijl Microsoft Teams en Netflix hoogtij vieren. De spanning neemt toe en het vertrouwen in de leiding neemt af.
China kijkt van een afstandje ook toe en hoopt dat onze Democratische stijl van leidinggeven sneuvelt. Dan kan Xi Jinping aantonen dat het Westen zijn zaken helemaal niet beter op orde heeft en kan China zijn macht vergroten.
Het gaat allemaal volgens plan… Als je de fases volgt, zie je dat de vraag nu voorop ligt “Hoe willen we met elkaar omgaan”? Willen we verwijten maken naar elkaar, naar de leiders van ons land of naar de organisatie waarin we werken? Of willen we samen zoeken naar oplossingen, in het vertrouwen dat iedereen een stukje van de puzzel heeft. Willen we leven vanuit angst? Angst voor de dood, angst voor verandering, angst voor eenzaamheid… Of willen we leven vanuit het vertrouwen dat ons dit verder gaat brengen? Inzien dat digitaal contact een verrijking is en dat we mogen gaan doen wat echt belangrijk is. Juist nu!
Wat voor mij dan echt belangrijk is, is dat we deze kans aangrijpen om onszelf te laten zien dat we geen oorlog nodig hebben om machtsverschuivingen tot stand te brengen.
Ik zou willen dat we gaan zien dat die “Strijdfase” dat “onderling gedoe” helemaal niet normaal is. Ik denk zelfs dat we dit gecreëerd hebben door de manier waarop we leiderschap (ouderschap) georganiseerd hebben. Die fases van (peuter) pubertijd bij kinderen of de strijdfase in teams of oorlog tussen landen kunnen we in schema zetten OMDAT we het zo doen, NIET omdat dit normaal is. Verzet/ oorlog, strijd, puberen is niet normaal!
Ik ben er van overtuigt dat de meeste mensen het met mij eens zijn dat het niet normaal is dat de Franse docent Geschiedenis Samuel Paty onthoofd wordt als hij les geeft over de vrijheid van meningsuiting. Daarnaast vind ik het ook niet normaal om grappen (cartoons) te maken ten kosten van anderen. We handelen te vaak onhandig, vanuit onmacht. We schuiven de schuld af op zondebokken. Een ander verstoort ons ideaal. Maar de realiteit is dat leven, leren en groeien gepaard gaat met ongemak. Daar kun je een ander de schuld van geven, maar hoe effectief is het werkelijk om die strijd aan te gaan?
Laten we opnieuw kijken hoe we willen samenleven. Het gaat niet over schuldigen zoeken, het gaat erom dat we als volwassen samenleving samenwerken aan grote thema’s als Mensenrechten, Dierenwelzijn, Klimaatverandering, Milieuvervuiling, Kansengelijkheid, etc.
Wat ons daarbij volgens mij nog in de weg staat is dat we nog geen goede manier hebben gevonden om leiderschap of de verantwoordelijkheid te delen. Hoe mooi zou het zijn als iedereen op een gelijkwaardige manier de verantwoordelijkheid oppakt die hij/zij kan dragen, binnen zijn eigen cirkel van invloed, of dit nu is op het niveau van het land, van organisaties, van school of van thuis.
Hoe mooi zou het zijn als we het normaal gaan vinden dat we samen verantwoordelijk zijn, en dat we plezier ervaren aan pittige dialogen met mensen die gaan staan voor waar ze in geloven, hoe oud of machtig ze ook zijn.
Deze Coronatijd is daar een uitgelezen moment voor: We hebben namelijk een gezamenlijk probleem wat iedereen opgelost wil zien, maar niemand weet precies hoe. Dé voedingsbodem waarop samenwerking van de grond kan komen.
Ik werp mijzelf in de ring, om die pittige dialogen te begeleiden, vanuit een diep geworteld vertrouwen dat we met elkaar tot innovaties kunnen komen waar iedereen beter van wordt. Het lijkt me briljant als mijn baan over 5 of 10 jaar niet meer bestaat, omdat er geen oorlogen meer zijn, de pubertijd niet meer bestaat en teamleden geen last hebben van onderling gedoe.
Noem mij een dromer, maar ik ben zeker niet de enige die zich inzet om dit te realiseren.
Wil jij ook af van die strijd en dat onderlinge gedoe? Laat het mij weten, ik heb wel wat ideeën, maar zeker niet de wijsheid in pacht. Ik zoek graag met je mee, door het ongemak heen, op weg naar een betere wereld.
Wil je vorige blogs/ vlogs over de ware ja achter de nee lezen? Kijk hier in de bibliotheek.
